Grote families nodig voor bouw aan Juffershof

Gebouwbezoek op 20 september 2024

Architect Martin Kleine Schaars noemt het zijn mooiste project ooit. ,,En ik ben al heel lang bezig.’’ Eigenaar, ontwikkelaar en aannemer Arjen Lagerweij aarzelt om het zijn levenswerk te noemen. ,,Ik verwacht nog lang te leven, maar dit is behoorlijk uit de hand gelopen’’, luidt zijn antwoord op een vraag tijdens het opleveringsbezoek op 20 september van het Deventer Architectuurcentrum Rondeel aan de voormalige bibliotheek aan de Brink. 

Om het gebouw op de hoek van de Brink en de Kleine Overstraat te verbouwen tot museum, horecagelegenheid en een flink aantal appartementen is een grote familie nodig, stelt Kleine Schaars. ,,We zijn hier al heel lang mee bezig. We hebben dit echt als een groep kwajongens opgepakt.’’

Samen met zijn zoon Danïel vormt hij het architectenduo van de Juffershof, zoals het binnenterrein met de omliggende appartementen is genoemd. Ook de familie Lagerweij leverde diverse broers en zonen voor de ontmanteling en daaropvolgende gedeeltelijke wederopbouw van de voormalige bibliotheek. ,,Mijn oudste zoon heeft met doodsverachting de oude lift gesloopt, de sloper waagde zich er niet aan’’, vertelt Lagerweij, die veel van de werkzaamheden zelf uitvoert.

Nooit concessies

De oud-wethouder van de gemeente Voorst verwierf de oude bibliotheek in 2019 met een filmpje over de nieuwe bestemming die het gebouw volgens hem moest krijgen. Deventer moest er een mooie openbare ruimte bij krijgen, de levendige en kleurrijke Kleine Overstraat zou worden doorgetrokken in de zijgevel van de oude bibliotheek en er zou een museum met horeca komen. Met appartementen aan een nieuwe, overdag openbaar toegankelijke binnenplaats. ,,Waarbij we nooit concessies wilden doen aan de esthetiek’’, aldus Lagerweij.

Daniël Kleine Schaars noemt de Kleine Overstraat de mooiste straat van Deventer. ,,We hebben een kleurenstudie gedaan en het ritme van de straat genomen. Het huis met de wit geglazuurde stenen stond er al, daarnaast hebben we de panden van de Kleine Overstraat doorgezet, waar we oneindig veel studie naar hebben gedaan. Met de ontsluiting van de appartementen aan het hofje, zodat je daar ontmoeting krijgt.’’

Nog mooier

Voor de aankleding van het hofje dacht de bouwgroep aanvankelijk aan hout. ,,Maar je wilt wat mooiers’’, vertelt zijn vader. Zodat initiatiefnemer en architect bij Koninklijke Tichelaar in Makkum uitkomen om daar tegels te laten maken in zelfgekozen kleuren en verschillende afmetingen. Een ambitie die veel geld kost, niet alleen voor de tegels, maar ook voor de gecertificeerde kit die Lagerweij moet gebruiken om de garantie op de tegels te behouden.

Die drang naar perfectie zorgt ook voor meer werk. ,,We hebben tegels in vier verschillende maten, waar ook nog eens veel maatverschil in zit. Ik wilde geen voegen die te breed zijn, dus het was heel veel puzzelen. Normaal doe je 11, 12 meter per dag aan tegels, ik niet meer dan anderhalve meter’’, zegt Lagerweij, die bij de klus flinke spierklachten opliep.  

Ook bij de nieuwe gevels in de Kleine Overstraat kwam veel maatwerk en zelfwerk te pas. Kleine Schaars en Lagerweij reden zelf naar een leverancier van oude bouwmaterialen in Noord-Frankrijk, die onder meer 40.000 deuren uit oude kastelen in voorraad had. Een deel van die deuren is in de gevels in de Kleine Overstraat verwerkt. Zelf op maat gezaagd en zelf op hun plek getimmerd.

Wat woester

Opvallend daarbij is de flexibiliteit die van de bewaker van de welstand werd gevraagd, de Plan Advies Commissie. Veel beslissingen over de toepassing van materiaal werden ter plekke genomen. ,,Dan ben je aan het timmeren en heb je wat tegels over en zeg je: zullen we hier nog een rijtje tegels doen. Of je denkt dat er nog wat messing bij moet. Dat het best wat woester mag’’, zegt Lagerweij.

Opgeteld denkt Daniël Kleine Schaars als projectarchitect ongeveer dertig aanpassingen in het ontwerp bij de gemeente te hebben ingediend. Maar ook zelf moeten ze flexibel zijn, want smaken verschillen. Lagerweij heeft vlak voor de komst van het bezoek van het Rondeel het poortgewelf naar de binnenhof koperbruin geschilderd, inclusief het kozijn van het raam in de bovenkant van de poort.

Unaniem verloren

,,Martin wilde het kozijn een lichte kleur geven, maar dan trekt het teveel aandacht. De aandacht moet juist gaan naar wat er achter de poort zichtbaar is, het eeuwenoude monumentale deel van de oude bibliotheek.’’ De twee leggen de vraag voor aan de 60 bezoekers. ,,Ik heb unaniem verloren’’, geeft Kleine Schaars na afloop toe.

Maar Lagerweij heeft ook andere middelen. Bij één van de gevels in de Kleine Overstraat is een stoep aangelegd. Hijzelf heeft er nog een messing strip in gelegd, alles zelf op maat gemaakt. Kleine Schaars sputtert tegen, maar Lagerweij heeft al bijna een besluit genomen. ,,Ik denk dat ik die stoep weer weghaal. Liever een week voor niets gewerkt, dan dat ik er de rest van mijn leven langs loop en me erger.’’

Ziehier één van de pijlers van het project. Het kost tijd, maar dan heb je wat je wilt. Zo vond Lagerweij in Frankrijk een hek voor de nachtelijke afsluiting van de poort. In Griekenland gemaakt, verkocht naar Egypte waar er van alles aan vast is gelast en daarna in Frankrijk beland. In zijn werkplaats zal hij net zo lang vrezen en lassen tot hij heeft bereikt wat hij voor ogen heeft.

Kofferbak

Intussen klopt Deventer Verhaal aan de deur. Na de aanvankelijke teloorgang van het plan voor een voetbalmuseum (Lagerweij: ,,Die collectie van Johan Derksen en Kees Jansma paste in een kofferbak en was bovendien gedateerd’’) wil de museumorganisatie in 2026 van start met een verbouwing van De Waag, om tegen die tijd ook in de voormalige bibliotheek met een nevenvestiging van start te gaan.

Voor Lagerweij dringt de tijd. Want ook de restauratie en verbouwing van het voorste deel van de oude bibliotheek wil hij met dezelfde precisie en ambities ter hand nemen. ,,We hebben de tijd genomen. Dat is op de korte termijn niet verstandig, maar op de lange termijn wel. Ook financieel. Ook bij het laatste deel van de verbouwing willen we esthetisch weer het onderste uit de kast halen.’’

Publieksprijs

Op 24 oktober wonnen Lagerweij en Kleine Schaars de DAP-publieksprijs. De vakjury plaatste het Juffershof in de top drie, maar constateerde ook dat het ensemble appartementen nog niet helemaal af was.