Verslag van het bezoek aan gebied Rielerweg-Oost: Fabriekswoningen op fabrieksterrein

In Heemskerk bouwden ze een tribune om kopers de bouw van hun huizen te laten volgen. Geen lange zit, want ook in Deventer stonden de fabriekshuizen van VolkerWessels er in een dag. Elke dag een huis, voor het avondeten winddicht en de kachel meteen aan. Huizen met steeds meer ruimte voor de architect.

Veertien woningen bouwde MorgenWonen (onderdeel van VolkerWessels) uit Rijssen op het noordwestelijke deel van het voormalige Karwei-terrein. Aan de Veenweg kwamen zes drielaagse koopwoningen met een plat dak, om de hoek in de Weseperstraat vijf tweelaagse huurwoningen met kap, gevolgd door nog eens drie drielaagse woningen met een plat dak, om de hoek van het voormalige bedrijfsgebied te benadrukken, ook wat sfeer betreft. Met veertien belangstellenden ging Architectuurcentrum Rondeel er 24 april op bezoek.

MorgenWonen

VolkerWessels werkt al jaren aan woningen die aanvankelijk deels en later volledig in de fabriek zijn voorgeproduceerd. Ook architect Menno Pijffers van 4D Architecten uit Enter is al langer bij de ontwikkeling van de VolkerWessels-woningen betrokken. Het bedrijf uit onder meer Rijssen had in het verleden de WesCon-woning. In 2001 vroeg het 4D Architecten om die woning nieuw leven in te blazen. Dat leverde het Pluswoning-concept op met een betoncasco. In 2013 ontwierp het bureau van Pijffers samen met VolkerWessels een woning die in zijn geheel in de fabriek wordt voorbereid, onder de naam MorgenWonen. Sinds 2014 zijn er 4000 van geproduceerd, veertien zijn bijna klaar op de hoek van de Veenweg en de Weseperstraat.

Veel mogelijk in het metselwerk

Volgens Pijffers vraagt het productieproces om standaardisering van de woning, maar tekent hij als architect wel het ontwerp van de woningen, de aanpassingen aan de omgeving en stemt hij het ontwerp af op de mogelijkheden van het productieproces. ,,De kozijnen van de woningen zijn allemaal hetzelfde, maar binnen het kozijn is alles mogelijk. Ook in het metselwerk is veel mogelijk, zoals terugliggende gedeeltes.’’

Bouwer en architect hebben op die manier een aantal woningtypen ontwikkeld, die op de bouwplaats in een dag in elkaar worden gezet. Daarna volgt de afwerking van de woningen, die acht weken vergt. ,,We bouwen de huizen stuk voor stuk, een huis per dag, dat aan het eind van de dag winddicht is. Alle installaties zijn dan aangesloten, zodat we de verwarming meteen aan kunnen zetten’’, vertelde Erik Cornelisse van VolkerWessels uit Rijssen.

Kwaliteitsvoordeel

Volgens hem levert de productie van woningen in een fabriek kwaliteitsvoordeel op. Zo zijn de omstandigheden in de fabriek constant op een goed niveau, terwijl het weer op de bouwplaats nog wel eens tegenvalt, zijn de woningen aan de binnenkant meteen droog en is er door het gebruik van hout voor de binnenmuren minder stucwerk nodig, dat later kan scheuren. ,,We zetten het huis neer en brengen daarna de binnenmuren aan. Die zijn van hout, eigenlijk twee binnendeuren met daartussen isolatie. De kamers zijn daarmee beter geïsoleerd dan met gipswanden.’’

De binnenwanden hoeven niet afgewerkt te worden, maar VolkerWessels biedt de kopers wel verschillende keuzepakketten aan op het gebied van afwerking van de woning. Van wat schilderwerk, gestucte wanden tot complete stoffering. ,,Je hoeft dan alleen de meubels mee te nemen, een pakket dat vooral bij starters op de woningmarkt populair is’’, aldus Cornelisse.

Nu ook zeslaags uit de fabriek

Na aanvankelijke eengezinswoningen met een kap volgde een eenlaagse levensloopbestendige woning met kap, waarna het bouwbedrijf ook overstapte op de fabrieksbouw van drielaagse woningen met een plat dak, zoals er negen op de Karweilocatie zijn verrezen, voorzien van ruiten met roeden om de industriële sfeer te versterken op de voormalige bedrijfslocatie. De woningen zijn er in verschillende stijlen, landelijk, klassiek, modern, of met een industrieel karakter, zoals een deel van de woningen in Deventer. Elders in het land is inmiddels ook het eerste appartementengebouw uit de fabriek in aanbouw, een gebouw van zes verdiepingen.

De woningen op het Karwei-terrein hebben een opvallende plafondhoogte van 280 centimeter, tegen 260 centimeter op de gemiddelde bouwplaats. VolkerWessels bereikte dat door betonvloeren, met de daarin opgenomen leidingen, 20 centimeter dunner te maken. ,,Dat geeft allure aan de woningen, maar we wilden ook besparen op de hoeveelheid beton die we voor de woningen nodig hebben’’, lichtte Cornelisse toe.

Vloer van staal 

Niet alleen de woning, maar ook de badkamer en de wc komen uit de fabriek. Met stalen wanden en voorgemonteerd sanitair worden ze in hun geheel in de woning getakeld, waarna aansluiting op de leidingen in huis nog maar een kleinigheid is. In de vijf huurwoningen van het complex is zelfs de vloer van de badkamer van staal, met zwarte tegels en grijze voegen nauwelijks van echt tegelwerk te onderscheiden.

VolkerWessels heeft voor de huizen ook betonnen trappen ontwikkeld met een aangebouwde koker voor alle leidingen die naar de bovenliggende verdiepingen moeten, waar onder meer de warmtepomp met boiler staat, de unit die de CO2-gestuurde ventilatie regelt in de luchtdichte woning en waar ook de leidingen van de vloerverwarming uitkomen. Ook de betonnen drieverdiepingentrap wordt fabrieksklaar in de woning getakeld. Bovenin volgt nog een uitschuiftrap met luik naar het platte dak, tegenwoordig bij drie verdiepingen of meer verplicht door het bouwbesluit. Op het dak een wat royalere schoorsteen, die onderdak biedt aan de buitenunit van de wamtepomp.

Industrieel karakter

Zonnepanelen liggen er nog niet, meldde Cornelisse van VolkerWessels. ,,Die zijn nu wat achterhaald sinds de discussie over de salderingsregels.’’ Waardoor de woning niet langer nul op de meter als predikaat heeft, enkele jaren geleden nog standaard voor de fabriekswoningen van VolkerWessels. Wel is er standaard triple-glas toegepast. Met een hoge isolatiewaarde, maar met op het glas aangebrachte roedes iets minder fraai dan doorlopende roedes. ,,We wilden de drielaagse huizen een industrieel karakter meegeven’’, verklaarde architect Menno Pijffers.