Pothoofd en Sluiskwartier: van olifantenpaadjes tot nieuwe haven
Als het Deventer aangezicht een stralende glimlach vormt, dan is het Pothoofd en het Sluiskwartier een hoektand met rottingsverschijnselen. Maar wat doen we ermee? Rigoureus verwijderen, herstellen of laten zitten? Dat is het onderwerp van discussie deze dinsdagavond 23 februari 2016 bij Architectuurcentrum Rondeel in Deventer.
Ruim zeventig mensen verschansen zich op de stoeltjes in het Rondeelpand aan de Stromarkt in Deventer. Een fantastische opkomst, zegt Eric Giesbers, voorzitter van Stichting Industrieel Erfgoed, medeorganisator van de avond. Die grote opkomst zal ongetwijfeld te maken hebben met het controversiële thema: de bestemming van het Pothoofd en het Sluiskwartier. Een historisch stukje Deventer Centrum en bovendien onderdeel van het bejubelde Deventer aangezicht.
Geplande sloop
Om de strijd rond de bestemming van het Pothoofd en het Sluiskwartier te begrijpen doen we een stap terug in de tijd naar begin 2015, toen wethouder Rorink voorstelde om alle panden aan het Pothoofd te slopen. Zijn argument: veel panden zijn vervallen en kosten geld, en bovendien willen we parkeerruimte creëren om het in de toekomst autovrije Grote Kerkhof te vervangen.
Het gebied moest een tijdelijke parkeerplaats worden voor ongeveer 200 auto’s. Dit stuitte op verzet. Zoals cartoonist Martin Geuzendam van Burgercomité Geen Sloop stelt: “Dit is al een karikatuur op zich. Een tekening maken wordt dan wel erg makkelijk.’’
Toch nam de Raad het voorstel over. Voor even. In december kwam de gemeente terug op haar besluit. Het stemde in met het initiatiefraadsvoorstel van PvdA-raadslid Rob de Geest om een andere koers te varen in de invulling van het gebied. De voorwaarde: kom met 3 alternatieven.
Plan Groenewegen en Sanders
Eén van die alternatieven is van architect Hans Groenewegen en bouwkundige Philip Sanders. Zij presenteren vanavond hun ontwerp waarin vitale gebouwen als de Boze Goudvis en de Witteveenpanden worden gerenoveerd en verslechterde panden worden vervangen door nieuwbouw. “Zo blijft het aangezicht vanaf de IJssel intact. Daar achter willen we niet één grote parkeerplaats, maar parkeervakken van twintig auto’s per vak, omringd door groen. De hoeveelheid vakken is aan te passen aan de parkeerbehoefte’’, legt Groenewegen uit. “Door veel groen te gebruik wordt het zicht op de auto’s beperkt. Dat is ook ideaal wanneer Davo een terras bij hun bierbrouwerij in het Ten Zijthof-gebouw wil maken.’’ Voor de Pothoofdpanden kan een nieuwe bestemming worden bedacht. “Appartementen of woon-werkplekken zijn een optie. Het plan is een tijdelijke oplossing, waarmee de panden aan het Pothoofd rendabel worden en de tijdelijke parkeerplaatsen bij een verandering van de bestemmingsplannen kunnen worden weggehaald’’, aldus de architect, terwijl hij doorklikt naar een volgende sheet.
“Dit is ons ideaal: vanaf 2023 wordt de Wilhelminagarage afgebroken. Dan zouden we een ondergrondse garage onder het Sluiskwartier willen, met een halve meter water er bovenop. Ook komt de oude sluis terug. Zo herstel je de oude stadsgracht, krijgt de buurt een groene uitstraling en bied je tóch parkeergelegenheid.’’
Het grote geheel
De discussie barst vrijwel direct los. Maar niet per se over het ontwerp van Groenewegen en Sanders. Iedereen is het erover eens dat dit een stuk beter is dan de originele sloopplannen van Rorink. Maar het fundament onder hun ontwerp wordt gevormd door besluiten van de gemeente. De belangrijkste: er moeten daar tijdelijke parkeerplaatsen komen. En dat fundament zit de aanwezigen dwars.
“Waarom die aandacht voor parkeerplaatsen? De mobiliteit gaat veranderen het komende decennium’’, zegt een makelaar. Een bewoonster van de Noordenbergstraat is van mening dat de bruggarage prima functioneert en ziet geen reden om extra parkeerplaatsen aan te leggen. Stedenbouwkundige Roel van Veldhuizen stelt: “Misschien moeten we eerst tot een definitief plan komen voor we tijdelijke oplossingen gaan bedenken. Wat doen we met het hele gebied? De brug? Willen we de haven terug? Jullie idee is beter dan dat van de wethouder, maar het zou jammer zijn als dit een tijdelijke oplossing is die permanent wordt.’’ Een bewoner van de Raambuurt valt hem bij. “Wij willen gewoon een duidelijke oplossing in de wijk.’’
‘Doe even niets’
Martin Kleine Schaars van IM Architecten vindt wachten op een algemeen ontwikkelplan voor het hele havengebied ook een goed idee. Zijn tijdelijke oplossing? “Doe gewoon even niks. Laat krakers en creatievelingen die oude panden bewonen. Die moeten toch ook ergens heen? Koop tijd, tot er een groter ontwikkelingsplan is.’’
Ondertussen deelt tekenaar Geuzendam potloden en A4-tjes uit aan de aanwezigen. “Heb je ideeën, teken ze en dien ze in. Samen komen we misschien tot vernieuwende plannen.’’ Her en der storten groepjes zich op hun tekeningen. Twee mannen wijken af van de opdracht. Willem Bollen en Anton Olde Bijvank krabbelen een woordelijk idee op papier. “Het Pothoofd moet een natuurlijke doorgang worden tussen de binnenstad en het havenkwartier. De gemeente moet niet op de stoel van een ontwikkelaar gaan zitten. Geen plannen, geen ontwerpen, geef het gebied terug aan de burgers’’, zegt Bollen. “Doe niets en wacht af wat er gebeurt. Mensen vinden altijd olifantenpaadjes (uitgesleten afsnijdpaadjes naast de officiële wegen). Er groeit vanzelf een mooie verbinding tussen twee stadsdelen.’’
Gemeente in de hoofdrol
Voorzitter Giesbers concludeert terecht: “We gaan het niet eens worden vanavond, maar het was een goede discussie”. Voor het vervolg is een hoofdrol weggelegd voor de gemeente. Arthur Borst, projectmanager namens de gemeente, kondigt in ieder geval nieuwe bijeenkomsten aan. “Er kunnen nog twee scenario’s samengesteld worden, waarbij we open staan voor suggesties vanuit de bevolking. Het is mooi om te merken dat het leeft en we willen voor de zomer ook vanuit de gemeente een bijeenkomst organiseren.’’ Wanneer het definitieve besluit valt over het Pothoofd en het Sluiskwartier is nog niet zeker. “De verwachting is aan het einde van 2016.’’
{ppgallery}/2016-0223-pothoofd/{/ppgallery}