Tweede Goede Gesprek | 10.000 woningen aan de overkant van de IJssel is te veel, maar wat kan er wel?

Op 22 februari 2023 organiseerde het Rondeel de tweede bijeenkomst in de reeks ‘Het Goede Gesprek’. In de Hereeniging werd onder leiding van Andries van den Berg levendig gedebatteerd over de IJsselsprong.

De avond begon met twee inleidingen: Daaf Ledeboer, Rondeler van het eerste uur en architectuurhistoricus, nam ons in vlotte vaart mee door de stedenbouwkundige geschiedenis van Deventer. Deventer is altijd gegroeid tot de 100.000 inwoners, die de gemeente nu telt. Keer op keer waren er impulsen, die een groeispurt veroorzaakten en vaak ook gestuurd door overheidsbeleid. In de jaren ‘50 dacht men zelfs aan een stad van 250.000 inwoners met een enorme uitbreiding over de IJssel. Die is er nooit gekomen, maar een deel van de aansluitingen op het wegennet liggen er nu nog, volgens Daaf “de beloftes, die nooit zijn ingelost”.

Plan voor de IJsselsprong

Daarna was het woord aan Johan de Wachter, van JWDA architecten uit Rotterdam. Hij toonde ons zijn plan voor de IJsselsprong. Een vingeroefening in de vorm van een maquette, gemaakt in het kader van de architectuurbiënnale, voor het Ministerie van Maak. De opdracht aan elke deelnemer was om 10.000 woningen (een grote zak met houten blokjes) in een maquette van één bij één meter te plaatsen. Die maquette is een schaalmodel van een locatie van twee bij twee kilometer. Johan koos uit de honderd geselecteerde gebieden in Nederland voor de twee maal twee kilometer in Deventer met een deel van de bestaande stad en een groter gebied aan de overkant van de IJssel. En de keuzes voor zijn ontwerp heeft hij toegelicht. De maquette is tot juni 2023 te zien in Architectuurcentrum Rondeel, Assenstraat 14 in Deventer.

Na deze inleidingen werd gedebatteerd met panelleden die hun reflectie op de IJsselsprong gaven. Het panel bestond uit Judith Snepvangers, directeur IJssellandschap, Johan de Wachter en Arjen Lagerweij oud-wethouder uit Voorst. Judith pleitte voor de landschapswaarden en grote zorgvuldigheid bij het plannen van nieuwe woonwijken. Johan benadrukte dat het onbebouwde landschap aan de overkant eigenlijk wel een hele goede plek is voor woningbouw omdat het zo dicht bij het centrum ligt, maar Arjen is als Voorstenaar ook voor behoud van een verschil tussen stad en land. De steden en de dorpen mogen niet aan elkaar gaan groeien.

Uitbreidingsopgave versus verdichtingsmogelijkheden

Daarna kreeg het publiek de gelegenheid te reageren. Er ontspon zich een geanimeerd gesprek waarbij heel veel aspecten aan de orde kwamen. Alles hangt met alles samen. Eigenlijk kun je de uitbreidingsopgave van Deventer niet los zien van de verdichtingsmogelijkheden in de bestaande stad, de bereikbaarheid/mobiliteit, landschaps- en natuurwaarden, ruimte voor de IJssel, e.a. De inbreng was divers en nuttig, een greep uit de opmerkingen:

• We moeten compacter bouwen en in de toekomst genoegen nemen met minder woonruimte per persoon.
• De monotone woonwijken met eengezinswoningen met een tuintje hebben hun langste tijd gehad. Houd rekening met het stijgende water.
• Werk vanuit de bestaande wegenstructuur en ga niet meer wegen maken (voor auto’s).
• Laat één partij duidelijk de regie nemen en ga als overheden niet naar elkaar kijken.
• We moeten duurzamer en dat is ook flexibeler bouwen om mee te kunnen bewegen met toekomstige veranderingen.
• Verdicht bedrijventerreinen bij voorbeeld door een woonlaag op de platte dozen te bouwen.
• Er zijn zoveel functies die om ruimte vragen dat er duidelijke keuzes moeten worden gemaakt.
• En bovenal denk aan de mensen die er gaan wonen en denk vooruit.
• Denk aan de eetbare stad.
• We kunnen anders wonen dan we nu doen.
• Onze beschikbare ruimte is eindig.
• Zorg dat er verbinding gemaakt kan worden tussen mensen en bevolkingsgroepen. We willen meer sociale cohesie.

Maarten Hanekamp, stedenbouwkundige en Marlies Spreen, landschapsarchitect, beiden van de gemeente, sloten de avond af met hun indrukken van het gesprek. Er is een behoorlijke vraag naar woningen, we moeten in hogere dichtheden bouwen en de strijd om de ruimte gaat door. Marlies wilde best wel aan de overkant in een mooie flat aan het water wonen.

Daarna sprak men verder tijdens de borrel, en was het nog lang onrustig…