‘Een afvalcontainer is niet per se lelijk’

Fotograferen is meer dan het vastleggen van de werkelijkheid. Tijdens de Transijssel Fotografiedag die Deventer Fotokring en Architectuurcentrum Rondeel zaterdag 24 september organiseerden, leerden fotografen uit Deventer en omstreken anders te kijken naar de wereld om hen heen.

Fotografen Arij van der Stelt en Peter van Tuijl namen de deelnemers mee in de wereld van architectuurfotografie en straatfotografie. Met een introductie en instructie in de ochtend, enkele uren fotograferen in de middag en een presentatie en evaluatie van de resultaten in de namiddag.

Architectuur met een andere blik

Terwijl de deelnemers hun gemaakte foto’s uploaden voor de presentatie, loopt Arij van der Stelt langs zijn eigen uitgeprinte foto’s. De Dordtenaar werd als architect en bouwkundige een bevlogen architectuurfotograaf. Logisch, zou je zeggen, als liefhebber van architectuur mooie gebouwen fotograferen. De schrijver had niet naïever kunnen zijn. “Al hadden we hier de hele middag binnen gezeten, dan waren er nog mooie architectuurfoto’s gemaakt’’, zegt Van der Stelt. “Je hoeft absoluut niet in een wereldstad te wonen om mooie foto’s te maken. Het ‘normaal’ fotograferen van architectuur is iets voor architecten en makelaars. Iets bijzonders fotograferen, is niet hetzelfde als een bijzondere foto maken.’’

Het geheim van architectuurfotografie is namelijk om niet afhankelijk te zijn van je omgeving, maar je eigen perceptie op te leggen aan de omgeving. Van der Stelt pakt zijn camera. “We liepen door de stad toen er een vuilcontainer stond. De hele groep liep er langs. Het lijkt immers een lelijk obstakel in het straatbeeld. Maar als je scherp kijkt, biedt ook een vuilcontainer kansen. Kijk, ik heb hem helemaal van onder gefotografeerd. Je ziet niet eens meer dat het een container is, maar puur een bijzondere vorm in het straatbeeld. Hij is dus niet per se lelijk.’’

De cursusleider loopt naar één van zijn meegebrachte zwart-witfoto’s. “Dit lijkt een berg zand met een brug erop. Maar als je goed kijkt zie je dat het een lichtmast is, die ik recht naar boven heb gefotografeerd. De berg zand is de weerspiegeling van de wolken. En de brug, dat zijn de lampen.’’

In het korte tijdsbestek van een dag probeerde de fotograaf zijn cursisten een totaal andere blik op de realiteit bij te brengen. Kijk goed, focus je op details en creëer nieuwe, surrealistische dimensies. Obstakels bestaan niet, kansen wel.

“Bovendien is er nog een zijspoor: Photoshop. Door het combineren van beelden ontstaan bizarre taferelen’’, zegt Van der Stelt terwijl hij nog een foto pakt. “Hier heb ik een foto van een oud landschapsschilderij uit een Haags museum gecombineerd met de skyline van Hong Kong.’’ Het resultaat is een combinatie van een idyllische voorgrond met een hypermoderne skyline op de achtergrond die naadloos in elkaar overlopen. “Een heel interessant proces, met soms een kunstzinnig resultaat’’, aldus de fotograaf.

Straatfotografie

Voor Annelies Bakker, fotografe van landbouwvoertuigen van beroep, was de architectuurfotografie iets te veel van het goede. “Dat vond ik te veel kunst, doe mij maar de straat.’’ Daarom haakte de Veessense aan bij de workshop van Peter van Tuijl. Deze freelancefotograaf en docent introduceerde zijn groep in de wereld van straatfotografie. “Zo vertelde hij over het gebruik van licht en schaduw en het benaderen van mensen om hen te fotograferen. Dat was volkomen nieuw voor mij en erg interessant.’’

Vooral het aanspreken van passanten bleek best eng voor de aanwezigen. “Ik heb tien mensen aangesproken en zeker vijf wilden niet’’, zegt een man in het publiek. “Het vraagt inderdaad een bepaalde vorm van overredingskracht en dominantie. Maar door dat gewoon heel vaak te doen, word je er beter in’’, antwoordt Van Tuijl. Ook bij straatfotografie draait het om de juiste blik. Van Tuijl blijft tijdens de presentatie even hangen bij een foto van een excentrieke man met een veel te kleine zonnebril. “De zonnebril trekt direct de aandacht, maar op deze foto zitten zijn ogen precies achter de glazen. Waarom heb je er niet voor gekozen om hem een kwartslag te laten draaien, zodat hij met z’n ogen langs de brillenglazen kijkt? Dan wordt het een nog opvallender foto.’’ De maker knikt instemmend: “Goeie tip.’’

Juist géén toestemming vragen aan voorbijgangers kan ook weer ethische worstelingen teweegbrengen, zo ervaarde architect Maarten Douwe Bredero, die namens Architectuurcentrum Rondeel deelnam. Een foto van een pinnende vrouw in een kleurrijk gewaad leverde een prachtig plaatje op. “Maar ik heb er toch moeite mee dat ik haar zo heb gefotografeerd. Het is alsof ik inbreuk maak op haar privacy.’’

Positief

Terwijl er wordt nagepraat met de workshopgevers en de aanwezigen zich storten op de hapjes en drankjes klinkt overal een positief geluid over de samenwerking tussen Architectuurcentrum Rondeel en de Deventer FotoKring. Bakker: “Het is echt uitstekend verzorgd. Alles is tot in de puntjes geregeld vandaag. En als ik dan zo’n middag door de stad loop, dan besef ik weer dat ik vaker naar Deventer moet komen.”

Foto’s Hans Schraders

{ppgallery}/20160924-fotografie-Hans-Schraders{/ppgallery} 

Foto’s Annelies Bakker

{ppgallery}/20160924-fotografie-annelies-bakker{/ppgallery}

Foto’s Pieter Leeflang

{ppgallery}/20160924-pieter-leeflang{/ppgallery}