Nieuws

Maria Koninginkerk krijgt ander gezicht, en een ander geloof

 

Architectuurcentrum Rondeel kijkt binnen bij de voormalige Maria Koninginkerk aan het Mariënburghplein. De kerk onderging een ware metamorfose. Niet alleen door de opvallende nieuwbouw, ook door de vernieuwde kerkelijke invulling. De katholieke kerk is vanaf 22 april de thuisbasis van de gereformeerde gemeente 3GK.

 

De massief houten klapdeuren gaan teleurstellend makkelijk open bij de hoofdingang van de Maria Koninginkerk aan het Mariënburghplein. Ach, hoe had het ook anders gekund, de kerk is net onderworpen aan een grondige renovatie. Binnen heerst serene rust terwijl de eerste bezoekers onderzoeken door de kerkzaal schuifelen. De donkere houten kerkbanken zijn verdwenen. Net als de roodbruine tinten. Het oogt fris, licht, zelfs om 8 uur ’s avonds. Uit de speakers klinkt zacht religieus gezang met een popmuzieksausje. Camera’s volgen de bezoekers. Frank van Unen, Rondeel-programmaraadslid en initiator van deze bezichtiging, test het geluid van de microfoon.

 

Nieuwe tijd

De kerkzaal is omgeven door galerijen met romaanse bogen. In de muren zien we enkele apostelkruizen. Daar houdt de zweem van katholicisme wel op. De imponerende bladgouden Maria op de achterwand is weggewerkt achter een witte muur en de heiligenbeelden zijn verdwenen. Op de Heilige Antonius na, die een eervolle plek op de bar heeft gekregen. De voorheen katholieke Maria Koninginkerk is tegenwoordig de Koningskerk, de thuisbasis van 3GK, een samenwerkingsverband van drie gereformeerde gemeenten in Deventer. En daarbij past een moderner en soberder uiterlijk.

 

Koningskerk

“We hebben de meeste beelden teruggegeven en een enkeling gehouden. Het Maria-kunstwerk past niet bij ons geloof, maar we hebben het wel geconserveerd achter de muur. De naam moest wat ons betreft ook anders, maar we hebben het wel als eerbetoon de Koningskerk genoemd’’, zegt Jan Douwe Schriemer van de bouwcommissie van 3GK. “De banken hebben we ook hergebruikt. Daar zijn nu de treden naar het podium van gemaakt.’’

 

Met de (ver)bouw van de Koningskerk is 3GK eindelijk voorzien van een eigen plek. Na de fusie van de drie gemeenten werd al sinds 2008 gezocht naar één geschikte locatie voor de 1100 leden. Er werd gekeken bij de Vianneykerk, de Heilige Hartkerk, het Open Hof, de voormalige Borgloschool en zelfs een bedrijfspand aan de A1. Er werd nieuwbouw onderzocht aan de Holterweg, maar niets leidde tot eensluidend enthousiasme.

 

Eisen

Met een programma van eisen in de hand zocht de bouwcommissie verder. “Het programma was opgedeeld in zachte en harde eisen”, vertelt Schriemer. “De harde eisen waren dat er minimaal 750 zitplaatsen moesten zijn, een goede keuken, minimaal 8 zalen, ruimte voor ontmoetingen, de mogelijkheid tot goede audiovisuele ondersteuning en goede akoestiek. De zachte eisen waren: een moderne uitstraling, veel licht en een open karakter, een markant gebouw en een herkenbare kerk.”

De Koningskerk werd te klein geacht, tot er eens binnen werd gekeken. Een perfecte plek, zo bleek na een proefdienst. Met enkele aanpassingen uiteraard.

 

Gewaagde nieuwbouw

De kerk werd aangekocht in 2015, nadat deze door kardinaal Van Eijk was ontdaan van de katholieke bestemming. Daarna legde 3GK architecten de uitdaging voor om van het oude kerkgebouw een modern en multifunctioneel geheel te maken. Steven van Kooten uit Ouddorp (Zuid-Holland) kwam met het beste ontwerp, al was hij daar zelf nog niet zeker van. “Ik heb wel behoorlijk out-of-the-box gedacht’’, zegt de architect. “Het was de bedoeling dat de pastorie en het verbindingsstuk met de kerk behouden zouden blijven. Ik koos er echter voor om dit deel te slopen en te vervangen door nieuwbouw. Een modern, transparant gebouw contrasteert mooi met het oude, gesloten, kerkgebouw. Door het baksteengebruik hebben we toch eenheid weten te creëren. Bovendien bood nieuwbouw goede kansen voor verschillende zalen, een ontmoetingsruimte, een goede keuken en een moderne uitstraling.’’

 

Dat is goed gelukt. In de nieuwbouw zijn verschillende ruimtes en zalen beschikbaar voor allerlei activiteiten. Een belangrijk deel zal worden gebruikt om kinderen op te vangen tijdens kerkdiensten, vertelt Schriemer. “Zij krijgen hier op hun eigen niveau de dienst mee.’’  Anderen kunnen voor vergaderingen of bijeenkomsten worden gebruikt. In de centrale hal, bij de entree, wordt eveneens een ontmoetingsplek gecreëerd, met uitzicht op de (in de toekomst) weelderige tuin.

 

Frisse kerk

De moderne, lichte stijl van de nieuwbouw werd doorgevoerd in het kerkgebouw. Van Kooten: “We hebben vrijwel alles lichter gemaakt. Het plafond speelt daarin een belangrijke rol. De witte houten panelen geven een fris effect, en door de wanden van de zijbeuken wit te schilderen creëren we een mooi contrast met de bakstenen bogen. Er wordt gespeeld met licht.’’ Ook het podium werd grondig aangepakt. “Dit is een stuk groter geworden om plaats te bieden voor een band of een koor. Achter het podium is een witte wand geplaatst, waar we op een eigenwijze manier de Romaanse bogen terugbrengen.’’ Dat ‘eigenwijze’ betekent een totaal asymmetrisch bogenpatroon. Lastig voor tekstschrijvers met autistische trekjes, maar erg voordelig voor de kerk, zo blijkt: “Doordat sommige bogen lager zijn blijft er een wit vlak vrij in het midden. Dat is om de beamer op te projecteren”, vertelt een lid van de gemeente. “Praktisch en mooi dus.”

 

Gebouw als middel

De gemeenteleden zijn trots op hun nieuwe kerk. Al is uiterlijk vertoon natuurlijk niet echt iets waar een protestant waarde aan hecht. “Het is de paradox van het protestantse kerkgebouw. Eigenlijk is een boerenkar voor protestanten voldoende om God te vereren. Maar sinds het begin van de 20e eeuw mag de protestantse kerk gezien worden. Het motto werd: als je een kerk bouwt, zet dan ook écht wat neer”, zegt predikant Wim van Wijk. Maar hoe mooi de Koningskerk ook is geworden, het gebouw blijft slechts een middel. “Het draait uiteindelijk om mensen. We willen een plek in de wijk vormen waar God wordt vereerd, waar mensen elkaar ontmoeten en waar we openstaan voor iedereen. Een plek voor de samenleving.”

 

De komende weken wordt nog gewerkt aan de laatste details. Benieuwd hoe die eruitzien? De eerste keer dat de Koningskerk écht opengaat voor de samenleving is op zondag 22 april.  

 

 

Publiciteit is welkom! Deel dit via:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *