Planting party’s en groene hofjes: Deventer gaat duurzaam bij Stadscafé D7
Hoe maken we Deventer klaar voor klimaatverandering? En wat kunnen we doen om klimaatverandering tegen te gaan? Negen initiatiefnemers presenteren hun idee voor een mooie, duurzame en klimaatbestendige stad tijdens het zevende Stadscafé van Architectuurcentrum Rondeel.
Van theorie naar praktijk
“Ho, sorry, sorry, excuus, dank u, pardon’’. Het is dringen voor een plekje deze dinsdagavond in Grand Café ’t Lokaal aan het Grote Kerkhof. Laatkomers zijn veroordeeld tot een ongemakkelijke plek aan de bar, waarbij ze een hinderlijk obstakel vormen voor een ieder die drinken wil bestellen.
Deventer loopt duidelijk uit voor het Stadscafé. En in het bijzonder voor het thema duurzaamheid. Want of het nu gaat om stikstofregelingen, woedende Greta Thurnbergs of groeiende plastic soep; we worden elke dag herinnerd aan het belang van verduurzaming van onze leefomgeving en verandering van onze leefgewoonten.
Tegelijkertijd is ‘duurzaamheid’ zo’n groot, overweldigend begrip dat het vaak blijft hangen in theoretische discussies. Het ontwikkelen van praktische ideeën voor onze eigen omgeving blijkt ingewikkeld. Zoals de 17-jarige Marlinde van den Berg, klimaatstaker en activist van Extinction Rebellion, zegt: “Wanneer je in een trein zit en op een muur afrijdt, ga je dan discussiëren over de kleur van de trein of trek je aan de noodrem? We moeten handelen. Nu.’’
Gelukkig wordt daar vanavond een begin mee gemaakt. Negen initiatiefnemers presenteren namelijk hun concrete idee voor een duurzamer Deventer aan het publiek en de jury, bestaande uit Daan Josee (Kristinsson Architecten), kunstenaar Loes ten Anscher en Frans Holleman (BPD ontwikkeling). Met een mogelijke stadscheque van €2500 als beloning.
Groene hofjes en lelijke eendjes
Na een knappe muzikale introductie van Jonneke Siebrand barsten de pitchers los. De onderwerpen verschillen, de kijk op duurzaamheid ook, maar ieder van hen hoopt met zijn verhaal de stad in beweging te krijgen. En de jury enthousiast.
Groene oase in Hof van Adwaita
Weggestopt achter een smoezelig tunneltje aan de Assenstraat bevindt zich het Hof van Adwaita. Een binnenplaatsje met 7% groen, waarin het water niet wegstroomt. “We willen met straatkunst in de tunnel een mooie entree creëren voor een groen hof’’, vertelt bewoonster Fieke Payens. “Een oase, geïnspireerd op de oosterse filosofie van de dichter Adwaita, waarbij we regenwater afkoppelen en laten afstromen naar een groen midden.’’
Vergroening van de Nieuwe Markt
De ingenieurs van Tauw ontdekten dat het op de Brink in de zomer 7 graden warmer zou worden, wanneer de bomen zouden verdwijnen. De stad heeft natuur nodig om hittestress te voorkomen. En als iemand last heeft van hittestress is het Nicole Rave van het Nieuwe Markt Bewoners Comité (NMBC). “In onze buurt is blik, steen en luchtvervuiling. Wij willen een Planting Party organiseren, waarbij we één straat in één dag vergroenen. Zo zorgen we voor minder hitte, minder agressie en meer verbinding.’’
Wake-up call voor slapende volwassenen
Om de noodzaak van deze avond nogmaals te benadrukken houdt klimaatstaker Marlinde van den Berg een vurig betoog voor de aanwezigen. “Het is heel leuk dat hier mooie ideeën ontstaan voor wanneer het klimaat verandert, maar we moeten voorkomen dat het zover komt. We hebben nog maar 8 jaar om CO²-neutraal te worden, de tijd van praten is voorbij. We moeten NU in actie komen!” De jonge studente krijgt een daverend applaus. “Een jong iemand met een ideaal, dat is hard nodig. Mooi dat ze hier staat’’, zegt één van de toeschouwers.
Nieuwe toekomst voor vergane Vogeleiland
We dreigen het te vergeten, maar er is al een groene oase in de stad. Sinds 1888 om precies te zijn. Die plek heet het Vogeleiland. “De koelste plek van Deventer. Nu nog de coolste plek’’, zegt Evert Alink van Stichting Vogeleiland. “We willen met behulp van sponsoren en donateurs opnieuw reuring creëren op deze historische, maar vergane plek. Nieuwe horeca en nieuw verdienvermogen. Met de stadscheque hopen we met behulp van professionals een goed plan te ontwikkelen.’’ De pitch kan op veel sympathie van de aanwezigen rekenen. “Het Vogeleiland is een begrip, dat verdient een herrijzenis’’, luidt het oordeel.
Ultiem platform voor duurzame initiatieven
Niet iedereen komt vanavond voor de stadscheque. Zo iemand is Rik Zeeuwen. Deze adviseur hoopt alleen dat alle duurzame initiatieven zich aansluiten bij zijn platform Deventer Stroomt. “Met dit platform willen we samen met bewoners duurzame initiatieven opzetten en ondersteunen. Helpen bij subsidies, het vinden van kennis, alles wat nodig is. Dus ik hoop dat jullie allemaal mee willen doen’’, aldus Zeeuwen.
Duurzame modeshow
Bij vervuiling denken we aan rokende schoorstenen of dampende uitlaten. Eén van de meest vervuilende sectoren is echter de textielindustrie. De productie van onze kleding vraagt enorm energie-, water- en grondstoffenverbruik, zonder het te hebben over arbeidsomstandigheden in de fabrieken. Jorien Vermeer wil aandacht voor de duurzame mode. “Ik wil in 2020 opnieuw een Sustainable Fashion Week in Deventer organiseren. Daarnaast wil ik winkeliers die ‘mode met respect voor mens en milieu’ verkopen beter zichtbaar maken in de stad.
Samen aan de slag met duurzaamheid
Sjoukje Bouwman heeft goed nieuws: de huizenprijzen in Amsterdam zullen enorm kelderen. Als de zeespiegel stijgt dan. Want dan staan ze onder water. En komen alle Amsterdammers deze kant op. Omdat dit voor niemand goed is, wil ze met de werkgroep Duurzaamheid van de Stichting Deventer Binnenstad Management (SDBM) nadenken over duurzame ingrepen in de binnenstad. Bouwman: “Ik dacht aan het afschaffen van terrasverwarming en het sluiten van winkeldeuren bij kou, maar dat viel niet goed bij de andere ondernemers. Kortom: help ons, wat kunnen we doen? Denk mee!’’
Een symbolisch lifestyleplein
Een duurzame stad vraagt een ingrijpende gedragsverandering. En die verandering moet op een positieve manier worden gestimuleerd, vindt opbouwwerker Marien van Schijndel. Daarom stelt hij een Lifestyleplein voor, met spelelementen die met duurzaamheid te maken hebben. “En die moet op 21 juni 2021 klaar zijn’’, stelt hij ambitieus. Een locatie heeft hij nog niet. “Al lijkt me het Vogeleiland een uitstekende plek’’, knipoogt hij naar de andere pitcher.
Bier en wijn voor ambassadeurstuin
Een Italiaanse binnentuin, dat is het ideaal van Rob en Andrea te Wierik van hotel In ’t Huis van Deventer. Maar dan wel een duurzame variant. “We zijn al begonnen met een stukje groendak, maar we willen een stap verder. Een sexy duurzame tuin, met een opvallende sculptuur met de naam ‘Betty’. Wie wil samen met ons een groen, creatief team vormen en onder het genot van bier en wijn onze tuin een ambassadeur van de duurzame gedachte maken?” Het antwoord laat niet lang op zich wachten. De eerdere Stadscheque-winnaar Edwin van Strate, van de Regenwaterambassadeurs op de Worp, is enthousiast en geeft zijn cheque door aan Te Wierik, waarmee en nieuwe alliantie gesmeed lijkt.
Kritische terugblikken
Wanneer Josee, Holleman en Ten Anscher zich terugtrekken in de kelder van ’t Lokaal kijkt het publiek terug op pitches van eerdere Stadscafé’s. We zien Edwin van Strate vertellen over de vorderingen van de bewoners van De Worp bij het afkoppelen van hun regenpijp, een groep Saxion-Studenten vertellen over hun duurzame stadswandeling, we kijken terug op een zeer geslaagde Puzzelmarathon van Nico Joosting Bunk en Lieke Kooijman en Thierry van Voorst tot Voorst illustreert dat niet elk goed idee leidt tot een geweldige uitvoering.
De directeur van de Centrumgarage wilde de grauwe Smidsgang omtoveren tot een mooie entree voor de stad. Het leidde tot een stadscheque en een ontwerpwedstrijd die werd gewonnen door Marc Polman. Een meterslange rood-witte finishvlag, boven de Smidsgang, dat zou het worden. “Een prachtig idee, maar de zware vlag had een zware constructie nodig en het pand van The Sting bleek voornamelijk uit gipsplaten te bestaan. Het zou veel te kostbaar worden om hier een zware constructie op te bevestigen.’’ Dat leek het einde, maar nu besloot de Gemeente Deventer toch de helpende hand toe te steken. “Weliswaar hebben ze hier zo’n 40 jaar mee gewacht, maar de gang wordt nu voorzien van mooie lichtjes en groen. Een positief einde dus’’, aldus Van Voorst tot Voorst.
De winnende ideeën
Terwijl de eerste mensen voorzichtig naar de bar schuifelen om hun gratis drankje in ontvangst te nemen, keert de jury terug voor het eindoordeel. De pitchers kijken verwachtingsvol toe. Krijgt hun idee de felbegeerde stadscheque?
Juryvoorzitter Ten Anscher begint met een tip voor de pitchers: “Het is slim om glashelder te maken waarom je een stadscheque nodig hebt en hoe geld jou helpt bij de uitvoering van je idee. Bij enkele ideeën was dat voor ons te onduidelijk’’, zegt de kunstenares, waarbij ze bijvoorbeeld doelt op het initiatief van de NMBC om de Nieuwe Markt te vergroenen en de Sustainable Fashion Week van Jorien Vermeer.
Bij andere ideeën was dit wél duidelijk. Bijvoorbeeld bij Marien van Schijndels Lifestyleplein én het Vogeleiland. En zoals Van Schijndel zelf al voorstelde, ziet de jury kansen voor samenwerking. “Daarom krijgen jullie samen één stadscheque. Bovendien kun je door het te combineren met een sterk verhaal bij de Provincie Overijssel komen en meer kans maken op subsidies’’, aldus de jury.
De andere stadscheque gaat naar Het Hof van Adwaita. “Door verbinding te creëren tussen water, natuur en de dichter Adwaita weet ik zeker dat het Hof één van de meest bezochte plekken van Deventer kan worden’’, zegt Daan Josee. “Maar om dat te bereiken hebben jullie professionele hulp nodig. We hopen dat deze stadscheque jullie daarbij helpt.’’
Toetje voor de klimaatstakers
Klimaatstaker Marlinde van den Berg heeft niets aan een stadscheque, maar haar bevlogen betoog blijft niet onopgemerkt door de jury. Daarom hebben zij een ‘toetje’ voor de studente. “Aangezien jullie elke vrijdag bij het gemeentehuis staken en de temperaturen dalen willen we iets voor jullie doen. Daarom regelen wij dat jullie, wanneer de temperatuur onder de 0 graden komt, gratis soep krijgen in het gemeentehuis.’’
Een luid applaus volgt en gegons vult de ruimte. ’t Lokaal wordt vanavond voor even het epicentrum van duurzaam Deventer. De noodzaak is er, de ambities ook. Hopelijk leiden de pitches tot praktische initiatieven die Deventer richting een klimaatneutrale status in 2030 begeleiden.