Verslag Jong Rondeel Lezing: Werkstatt
Jong Rondeel Lezing: Werkstatt
23 mei 2024 in Architectuurcentrum Rondeel
Voor de tweede lezing in het kader van Biobased Bouwen was Niels Groeneveld van
Architectenbureau Werkstatt uitgenodigd. Het Rondeel aan de Assenstraat 14 was goed
gevuld met een divers publiek van binnen en buiten Deventer.
Niels en zijn architectenbureau zijn al ruim tien jaar bezig met biobased bouwen. In hun werk
denken zij na over de kringloop waar een gebouw deel van uitmaakt: van grondstof naar
bouwmateriaal tot de uiteindelijke teruggave aan de natuur. Voor Werkstatt is het
bouwmateriaal datgene wat gebouw, landschap, vorm en gebruik met elkaar verbindt. In hun
atelier, dat voor een klein gedeelte kantoor is en voor een veel groter deel werkplaats –
vandaar ook de naam Werkstatt-, werken zij ‘hands on’ met materialen. Door onderzoek te
doen naar nieuwe toepassingen van bijvoorbeeld reststromen baksteen in de vorm van
stucwerk en maken daar mock-ups van. Deze ambachtelijke manier van werken, zorgt voor
een voortdurende interactie tussen de opdrachtgever, bouwer, vervaardiger van grondstoffen
en ontwerper.
Niels ziet ‘het opschalen’ als grootste uitdaging voor deze nieuwe manier van bouwen. Na
een aantal bijzondere particuliere woningen te hebben gemaakt in de afgelopen jaren, heeft
Werkstatt besloten zich meer te focussen op grotere wooncomplexen en utiliteitsbouw,
hierdoor kunnen ze werken aan het ‘opschalen’.
Ook merkt hij dat het biobased/circulair bouwen vaak gepaard gaat met collectief particulier
opdrachtgeverschap. De moderne biobased bouwtechnieken geven ook meer mogelijkheden
voor zelfbouw. Deze andere vormen van opdrachtgeverschap geven ook een nieuwe kijk op
wat wonen kan zijn. Niels is geïnspireerd door het wohngenotschaft uit Zwitserland, iets wat
Werkstatt zelf nabootst in hun project ‘Klein Zwitserland’.
Een bouwmateriaal dat veel terugkomt in Niels zijn verhaal, is kalkhennep in verschillende
vormen, o.a. in bouwblokken. Deze ‘blokken’ kunnen gemakkelijk door zelfbouwers worden
verwerkt. De gebouwen worden ontworpen met een houten skelet/basisstructuur. De
kalkhennep (bouwstenen) wordt daar tegenaan gezet als isolatiemateriaal en afgewerkt met
een natuurlijke stuclaag.
Een mooi voorbeeld van de toepassing van kalkhennep liet Niels zien in hun gebouw ‘The
Body Building’. Gedreven om een gebouw te maken wat ‘lichamelijke kwaliteiten’ heeft,
werkten de ontwerpers van Werkstatt samen met kunstenaar Houben van Mierlo. Houben
van Mierlo heeft een fascinatie voor het lichaam. Het gebouw is ontworpen als een skelet
van kruislaaghout (CLT) met een huid die bestaat uit kalkhennep en stuc. Deze opbouw
zorgt voor een ademende schil en een gezond binnenklimaat. Het gebouw slaat meer dan
200 ton CO2 op.
We kijken terug op een inspirerende lezing, die onder het genot van een borrel achteraf nog
lang werd nabesproken.
In het tweede deel van 2024 volgen nog twee lezingen over biobased bouwen. Houd de
nieuwsbrief en de website in de gaten.
