De sociale woningbouw in Deventer nu ook in boekvorm

Deventer telt ruim 13.000 sociale huurwoningen en een op de drie inwoners woont in zo’n sociale huurwoning. Over die sociale woningbouw in Deventer is veel te vertellen. Aanleiding voor Architectuurcentrum Rondeel om niet alleen een expositie te organiseren, die te zien is tot 7 februari 2016, maar ook een boek uit te brengen: ‘Onder DAK, sociale woningbouw in Deventer.’

De sociale woningbouw in Deventer begint aan het einde van de 19^e eeuw. Die geschiedenis is gebouwd op idealen die na al die jaren nog steeds actueel zijn, ook al is er tegenwoordig geen sprake meer van ‘verheffing van de arbeidersklasse’ maar van ‘emancipatie’ of het ‘tegengaan van overerfbare armoede’. De opvattingen over hoe te bouwen voor mensen met een lager inkomen, maken de sociale woningbouw interessant, interessanter dan het louter bouwen voor ‘de markt’.

Uit de geschiedenis sociale woningbouw

Een kleine episode uit de geschiedenis van de sociale woningbouw in Deventer en het boekje ‘Onder DAK, sociale woningbouw in Deventer’: Deventer telde wel elf ‘tuindorpen’, allemaal gebouwd tussen 1914 en 1934, maar het oude Knutteldorp is wel het fraaiste voorbeeld ervan. Vanuit de lucht gezien lijkt het wel een vesting: de randen zijn recht en gesloten en vanaf het Pothoofd kom je binnen door een poort, waar nog net geen zware metalen deuren in zitten. Eenmaal door de poort kom je in een wirwar van korte, kromme straatjes; met geen mogelijkheid kun je dwars door het dorp kijken. Knutteldorp telde drie pleintjes, die waren ontworpen als plek waar de bewoners elkaar konden ontmoeten. Er waren winkeltjes, een badhuis en een ruimte voor bijeenkomsten.

Het dorp is geïsoleerd van de omgeving. Iemand van buiten het dorp werd direct herkend als vreemdeling. Het doel van deze bijzondere bouw was om de saamhorigheid van de bewoners te versterken, zodat ze elkaar konden steunen en zich aan elkaar konden optrekken. De woningen waren geweldig luxe vergeleken met de krotten die voor 1901 door particuliere beleggers werden gebouwd. Ze dienden netjes te worden bewoond en dat werd streng gecontroleerd door de verhuurder, de ‘Vereniging tot Verbetering van de Woningtoestand’ (tegenwoordig Woonbedrijf ieder1). Dat gebeurde wekelijks door de medewerk(st)er die deur aan deur de huur kwam ophalen.

Expositie en boek

Meer episodes over de geschiedenis van de sociale woningbouw in Deventer zijn terug te zien bij de expositie Onder DAK in Architectuurcentrum Rondeel tot 7 februari 2016. Naar aanleiding van de expositie is ook een boekje gemaakt: ‘Onder Dak, sociale woningbouw in Deventer’. Dit is te koop voor € 5 in Architectuurcentrum Rondeel (Stromarkt 18c, geopend van 13.00 – 17.00 uur, behalve op maandag) en bij boekhandel Praamstra.